Page 12 - BIG 2024

BRANŻOWY INFORMATOR GOSPODARCZY 2024

2. Budownictwo

ola budownictwa w polskiej gospodarce zmniejsza się, potwierdza Liczba i struktura prawna podmiotów budowlanych
Rto analiza wskaźników makroekonomicznych. W 2023 r. przecięt- Z udziałem
Osoby
Spółki
ne zatrudnienie w budownictwie kształtowało się na poziomie 6,1% Rok Ogółem Ogółem handlowe kapitału fizyczne
spółki
wobec 6,9% zatrudnionych w gospodarce w 2020 r., natomiast udział zagranicznego
pracujących w ogólnej liczbie pracujących wynosił 7,6%. Zmniejsza 2017 512 933 86 205 60144 8202 423 986
się również udział budownictwa w PKB, w 2023 r. wynosił 5,9% 2018 539 798 81 439 55085 6798 457 330
wobec 6,5% w roku 2020. A budownictwo jest pasem transmisyjnym 2019 584 275 87 241 60439 7397 496 025
koniunktury i rozwoju gospodarczego. Dowodem potwierdzającym 2020 625 814 93 063 65953 7759 531 783
tę tezę jest choćby gospodarka chińska, gdzie załamanie na rynku
budowlanym jest od paru lat czynnikiem spowalniającym całej go- 2021 665 111 101 411 73973 8534 562 746
spodarki, a co najmniej nie umożliwiającym przyspieszenia rozwoju. 2022 699 068 107 326 79862 9140 590 796
Oddziaływanie budownictwa na funkcjonowanie systemu społeczno- 2023 727 634 112 530 85534 9497 613 437
-gospodarczego kraju można krótko wypunktować: Udział w % 2022 100 15,4 74,4 11,4 84,5
• budownictwo generuje popyt na produkty prawie wszystkich branż Udział w % 2023 100 15,5 76 11 84,3
przemysłu i usług, Dynamika
• inwestycje infrastrukturalne determinują stan i dynamikę rozwoju 2021 = 100 105,1 105,8 108 107,1 105
systemu logistycznego, Dynamika
• stan infrastruktury logistycznej wpływa na atrakcyjność inwesty- 2022 = 100 104 104,8 107 103,9 103,8
cyjną szczególnie w inwestycjach typu greenfield, Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS za odpowiednie lata
• inwestycje infrastrukturalne i kubaturowe wpływają na poziom
i standard życia społeczeństwa i mobilność siły roboczej. podkreślić należy, że z dynamiką najsilniejszą zwiększała się liczba
Podkreślenia wymaga fakt, iż budownictwo jest branżą głębokich spółek handlowych, a z najsłabszą liczba osób fizycznych prowadzą-
przemian strukturalnych, technicznych i technologicznych, a także cych działalność gospodarczą. Analiza struktury prawnej podmiotów
ekonomicznych, dla których bazą i motorem stała się umowa stowa- wskazuje na silne rozdrobnienie branży oraz zdecydowaną przewagę
rzyszeniowa z UE w 1991 r., a następnie akcesja Polski do UE, Pol- mikro firm i podmiotów z zatrudnieniem poniżej 9 osób. Podmioty
ska stała się największym beneficjentem funduszy unijnych. Ostatnią te rejestrowane są z reguły jako działalność gospodarcza ewentualnie
dekadę cechował stały wzrostowy trend, dopiero w 2019 r. zanoto- jako spółki cywilne, a ich działalność najczęściej ma charakter se-
wano, jak w całej gospodarce, osłabienie koniunktury budowlanej, zonowy o zasięgu regionalnym. Znajomość rynku sprawia, że firmy
pogorszenie rentowności przedsiębiorstw branży w konsekwencji te cechuje duża elastyczność w dostosowaniu profilu działalności do
rosnących kosztów produkcji i niekorzystnych relacji cenowych. zmian popytu, dzięki czemu radzą sobie, nawet w warunkach osła-
Jednak w kryzysowym roku 2020, mimo pandemii nie przerwano re- bienia koniunktury. Natomiast w grupie spółek dominują podmioty
alizacji inwestycji, budownictwo zanotowało jedynie niewielki spa- średnie i duże, z silną pozycją rynkową, o dużych możliwościach
dek produkcji budowlano-montażowej. W kolejnych dwóch latach, inwestycyjnych oraz szerokim i stabilnym profilu działalności. Ana-
budownictwo nie stało się beneficjentem ożywienia, a wyniki branży lizowane dane dotyczą pełnej zbiorowości podmiotów budowlanych.
były gorsze niż wyniki przemysłu, dopiero w 2023 r. sytuacja uległa Natomiast w grupie podmiotów objętych pogłębionymi badania-
zmianie. mi statystycznymi struktura wielkości jest inna: ok. 74% stanowiły
przedsiębiorstwa z zatrudnieniem powyżej 250 osób, a podmioty
Podmioty, struktura i wielkość rynku budowlanego małe z zatrudnieniem 10–49 osób stanowiły tylko ok. 2,5%.
Dane GUS obejmują podmioty o liczbie pracujących > 10 osób Struktura podmiotów klasyfikowanych według rodzaju działal-
i prowadzących księgi rachunkowe Informacje o produkcji sprzeda- ności, sporządzana dla grupy objętej pogłębionymi badaniami, była
nej obejmują pełny zakres działalności podmiotów, czyli budowlanej zdecydowanie bardziej zdywersyfikowana: podmioty realizujące bu-
i niebudowlanej realizowanej w ramach działalności gospodarczej. dowę budynków stanowiły 33%, podmioty realizujące roboty specja-
Produkcja budowlano-montażowa obejmuje działalność podmiotów listyczne – 27,5%, podmioty realizujące obiekty inżynierii wodnej
budowlanych realizowaną na terenie kraju w systemie zleceniowym, i lądowej – 39,6%.
siłami własnymi przedsiębiorstw. W I półroczu br., udział podmiotów wykazujących zysk netto
Z dostępnych danych na dzień 31 grudnia 2023 r. wynika, że udział w ogólnej liczbie podmiotów budowlanych wynosił 72,9%, wobec
podmiotów sekcji budownictwo stanowił 14,1% ogólnej liczby pod- 74,5% r/r, a więc zmniejszył się o 1,6 p. proc.
miotów gospodarczych. Liczba podmiotów budowlanych zwiększyła
się o 4 p. proc. r/r, co oznacza osłabienie dynamiki wzrostu w po- Wielkość rynku budowlanego
równaniu z rokiem poprzednim. Utrzymał się notowany od lat ge- Parametry stosowane dla określenia wielkości rynku budowlane-
neralny trend wzrostowy we wszystkich grupach klasyfikowanych go, relatywnie obiektywne to: wartość produkcji sprzedanej budow-
według formy prawnej. W strukturze prawnej podmiotów budowla- nictwa oraz odnosząca się wyłącznie do produkcji budowlanej, war-
nych dominują osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą tość produkcji budowlano-montażowej. Produkcja sprzedana całego
– ich udział 84,3% zmniejszył się nieznacznie r/r, jednak dynamika działu budownictwa podawana jest w cenach bieżących bez podatku
wzrostu liczby tych podmiotów była najniższa spośród analizowa- VAT i akcyzy.
nych grup. Spółki, handlowe i cywilne stanowiły 15,5%, czyli na- Od dziesięciu lat wartość produkcji sprzedanej całej sekcji budow-
stąpił wzrost udziału o 0,1 p. proc. r/r., ale z najwyższą dynamiką. nictwa zwiększała się stabilnie z niewielką dynamiką. Nawet w la-
Pozostałe formy prawne – spółdzielnie i przedsiębiorstwa państwowe tach spowolnienia, czy kryzysu gospodarczego 2019–2020, wartość
stanowią jedynie ułamek rynku. Generalnie struktura prawna pod- produkcji rosła, jedynie dynamika spowolniła. Przyspieszenie ten-
miotów sekcji budownictwo, zmieniła się w 2023 r. nieznacznie, dencji wzrostowej rozpoczęło się w 2021 r. i utrzymywało się przez

12