Page 8 - BIG 2024

INFORMACJE MAKROEKONOMICZNE

HICP w 2024 r. na poziomie 4,3% i jest to drugi po Rumunii – 5,9%
– najwyższy przewidywany wskaźnik dla kraju UE, przy prognozo-
wanej średniej dla UE 2,7% i dla strefy euro – 2,5%.
Rynek pracy
Sytuacja na rynku pracy nadal nie poddaje się jednoznacznej
ocenie – dobra czy zła? Procesy zidentyfikowane parę lat temu
utrzymują się, ale też pojawiają się nowe trendy i pozytywne i ne-
gatywne. Generalnie można wstępnie wskazać najbardziej istotne
cechy polskiego rynku pracy: niskie i spadające bezrobocie, deficyt
podaży siły roboczej, rynek pracownika.
Od dekady przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw
zwiększało się w zasadzie stabilnie, z niewielką dynamiką. Ten po-
Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS za odpowiednie lata
zytywny trend utrzymał się nawet w roku kryzysu pandemii, a także
znaczonego na poziomie ±2,5%. Poważnym problemem społecz- w kolejnych latach 2021–2022, kiedy liczba pracujących zwiększy-
no-gospodarczym inflacja stała się w II połowie 2021 r., wskaźniki ła się w sumie o ponad 3 p. proc., stopa bezrobocia zmniejszyła się
CPI rosły z kwartału na kwartał, osiągając w IV kw. 2021 r. poziom do 5,2%, co dało Polsce drugie za Czechami miejsce w UE.
7,7%, a średnioroczny wskaźnik CPI wyniósł 5,1%. Sytuacja ta nie W 2023 r. sytuacja w obszarze zatrudnienia zmieniła się. Co praw-
była zaskoczeniem, inflacja bowiem miała charakter głównie po- da stopa bezrobocia zmniejszyła się do poziomu 51%, ale średnie
pytowy w konsekwencji tzw. popytu odłożonego z roku pandemii, zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw zwiększyło się nieznacznie
a także „wpompowania’ w gospodarkę pieniędzy nie mających po- – tylko o 0,3 p. proc. wobec wzrostu o 2,6 p. proc. w roku poprzed-
krycia w wartości towarów i usług dostępnych na rynku. W kolej- nim. Spadek liczby pracujących wystąpił m.in. w budownictwie
nym roku trend wzrostowy wzmacniał się, inflacja przyspieszała – o 2,2 p. proc. i przetwórstwie przemysłowym o 0,9 p. proc., przy
osiągając w IV kw. 2022 r. poziom 17,7%, a średnioroczna stopa czym tendencja spadkowa utrzymywała się w każdym kwartale.
inflacji – 14,4%. Zmienił się też charakter inflacji – z popytowej na Przy niskim współczynniku aktywności zawodowej, ok. 58%, jed-
popytowo-kosztową, bowiem do czynników popytowych dołączyły nym z niższych w UE, można tak niski przyrost zatrudnienia uza-
silne czynniki kosztowe, generujące ogromny wzrost kosztów pro- sadniać uwarunkowaniami ze strony podażowej rynku pracy – wyd-
dukcji. W ubr. po poszybowaniu w lutym stopy inflacji do poziomu renowane zasoby siły roboczej, szczególnie wykwalifikowanej, ale
18,4%, w warunkach kurczącego się popytu krajowego i konsump- też polityki socjalnej niezachęcającej do aktywności zawodowej.
cji, w II półroczu pojawił się trend dezinflacyjny, jednak słabszy niż Z kolei wysokie, rosnące koszty pracy nie tylko przedsiębiorcy,
oczekiwano i słabszy niż w krajach UE. Ostatecznie stopa inflacji za ale też dla pracownika, zachęcały do podejmowania pracy w szarej
2023 r. wyniosła 11,4%. Wskaźnik inflacji HICP stosowany w UE strefie i do migracji zarobkowej. Jednak obok czynników po stro-
dla Polski kształtował się na poziomie 10,9% i był to jeden z naj- nie podażowej, pojawiły się też po stronie popytowej rynku pracy
wyższych w UE za Węgrami. – wraz z osłabieniem koniunktury i recesją zmniejszyła się liczba
Trend dezinflacyjny utrzymał się w br. Stopa inflacji obniżyła się ofert pracy o 10,8 p. proc. r/r. z sektora prywatnego i publicznego.
do poziomu 2,7%, w okresie w okresie I–VII 2024 r. wyniosła 2,9%, Więcej przedsiębiorstw niż w roku poprzednim deklarowało zwol-
a w okresie I–VIII 2024 r. – 3,1%. Lipiec był pierwszym miesiącem nienia grupowe, w sumie zwolnieniami grupowymi objęto ponad
roku, kiedy stopa inflacji – na poziomie 4,2% – nie zmieściła się 30 tys. osób. Malejący popyt na siłę roboczą miał swoje przyczyny
w celu inflacyjnym. Z danych GUS wynika, że sierpień był kolej- po obu stronach rynku pracy. W okresie koniunktury z lat poprzed-
nym miesiącem, gdy cel inflacyjny został przekroczony. Inflacja na nich wraz ze wzrostem popytu na siłę roboczą w warunkach jej
poziomie 4,3% jednak zaskoczyła, spodziewany był bowiem lekki deficytu, rynek pracy przekształcił się z rynku pracodawcy w ry-
spadek inflacji związany ze spadkiem cen paliw i w związku z tym nek pracownika, co generowało silną presję płacową i prowadziło
cen transportu – o 1,5 p. proc. W sierpniu drastycznie wzrosły ceny do wzrostu kosztów produkcji. Jednak w warunkach ubiegłorocz-
opłat za wodę i usługi kanalizacyjne (wskaźnik na poziomie 12,6% nej recesji, skurczenia popytu i konsumpcji, ograniczeniu uległy
i 11,9% odpowiednio r/r) oraz ceny nośników energii – wzrost możliwości przedsiębiorstw w podnoszeniu cen swoich wyrobów.
o 10,4 p. proc. r/r., znacznie niższy wzrost odnotowano w odnie- Ekonomicznie uzasadnione było więc utrzymanie „starej” kadry
sieniu do żywności i napojów, bezalkoholowych i alkoholowych i zwiększanie jej obowiązków oraz działania na rzecz podnosze-
oraz tytoniu – 4,1 p. proc. i 4,3 p. proc. r/r odpowiednio. W okresie nia wydajności pracy. Nie wspominając o utrzymywaniu szarej
I–VIII 2024 r. silnie wzrosły ceny usług, w stopniu największym strefy.
edukacji – o 9,1 p. proc., hotelarstwa i gastronomii – 8,2 p. proc. Rosnąca presja płacowa, charakterystyczna dla rynku pracowni-
W segmencie materiałów dla budownictwa, dostępne za okres ka, generowała od 2020 r. silną dynamikę wzrostu płac nominal-
I–VI 2024 r. dane GUS wskazują, że to kolejny okres mocnego
spadku cen, który dotyczył wyrobów praktycznie większości branż
tego segmentu.
Pozytywnym procesem w br. był spadek inflacji bazowej (z wy-
łączeniem cen nośników energii i żywności), która jeszcze w maju
ubr. wynosiła 11,5%, a dynamika jej spadku była zdecydowanie
słabsza niż inflacji CPI. W br. dynamika spadku wzmocniła się
– w czerwcu inflacja bazowa wynosiła 3,6%, w lipcu po niewielkim
wzroście – 3,8%, co i tak było poniżej wielkości wskaźnika CPI,
w sierpniu – 3,5%.
W prognozach przewidywany jest dalszy, niezbyt silny wzrost
inflacji CPI w III i IV kw., głównie za sprawą zniesienia tarcz an-
tyinflacyjnych na nośniki energii. Przewidywany poziom inflacji
na koniec roku to ok. 5%, a na początku roku następnego nawet
ok. 6%. Z kolei w projekcji NBP przewidywana za rok 2024 jest Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS za odpowiednie lata
inflacja na poziomie 3,1–4,3%. KE prognozuje dla Polski inflację dane kwartalne – koniec ostatniego miesiąca kwartału

8