Page 7 - BIG 2024

INFORMACJE MAKROEKONOMICZNE

Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS za odpowiednie lata
Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS za odpowiednie lata
2021 r., w kolejnych dynamika nakładów inwestycyjnych słabła,
zytywnego trendu w kolejnych kwartałach br., należy jednak spo- ale ostatecznie dane roczne wskazały wzrost nakładów na pozio-
dziewać się osłabienia jego dynamiki wraz ze wzrostem inflacji. mie 6,3 p. proc. Tendencja spadkowa utrzymała się w roku 2022
W prognozie wiosennej KE przewiduje wzrost popytu krajowego – nakłady zmniejszyły się o 2,2 p. proc. r/r. Zmiana trendu nastąpiła
w Polsce w roku 2024 na poziomie 3,6 p. proc. wobec 1 p. proc. w 2023 r. – nakłady ogółem zwiększyły się o 9,5 p. proc., ale zmniej-
całej UE i 0,8 p. proc. dla strefy euro; jednocześnie po Malcie szyły się nakłady inwestycyjne m.in. w dziale produkcji wyrobów
(4,1 p. proc.), Chorwacji (3,7 p. proc.) i Rumunii (4,2 p. proc.) naj- z metali, wyrobów z tworzyw sztucznych, chemikaliów i wyrobów
większy w UE. Konsumpcja ma wzrosnąć o 3 p. proc., natomiast chemicznych, wyrobów z surowców niemetalicznych, a więc branż
w UE o 1,3 p. proc., a w strefie euro o 1,1 p. proc., to również produkujących materiały dla budownictwa. W br. znowu nastąpiła
czwarta pozycja po Malcie i Chorwacji (4,3 p. proc.) oraz Węgrzech zmiana tendencji – nakłady zmniejszyły się w okresie I–VI 2024 r.
(4 p. proc.). o 5,5 p. proc. r/r, w I kw. zanotowano spadek o 2,2 p. proc., co ozna-
Podstawą stabilnego, długoterminowego rozwoju gospodarczego cza pogłębienie tendencji spadkowej. Zmniejszenie nakładów zano-
są inwestycje. Wielkość, dynamika i struktura inwestycji to czyn- towano w zdecydowanej większości działów przemysłu.
niki determinujące wielkość i dynamikę PKB. Z kolei na sytuację W strukturze nakładów inwestycyjnych na środki trwałe, po-
w sektorze inwestycji wpływa wiele czynników krajowych i ze- tocznie nazywanych inwestycjami, sklasyfikowane są następujące
wnętrznych, ekonomicznych i pozaekonomicznych, kształtujących pozycje: budynki i budowle, maszyny i urządzenia, środki trans-
klimat inwestycyjny. portu. Wyraźnie w ostatnich kilkunastu latach zmniejszył się udział
Nakłady inwestycyjne finansowane są ze środków publicznych, budynków i budowli, na rzecz silnego powiększenia udziału grupy
prywatnych, a po akcesji Polski do UE również ze środków unij- „maszyny i urządzenia”, ale też grupy „środki transportu”. Takie
nych. Lata od akcesji do 2019 r. były generalnie okresem dynamicz- tendencje i zmiany w strukturze rodzajowej nakładów inwestycyj-
nego rozwoju inwestycji i publicznych i prywatnych. Dobry klimat nych są zgodne z szeroko rozumianymi uwarunkowaniami społecz-
inwestycyjny był konsekwencją m.in. napływu strumienia środków no-gospodarczymi i rynkowymi.
unijnych z funduszy europejskich, ale też stabilizacji prawnej i go- Niepokój budzą też, od lat, wskaźniki stopy inwestycji (relacja
spodarczej, co wzmocniło atrakcyjność polskiej gospodarki dla pry- wartości nakładów brutto na środki trwałe do PKB). Stopa inwesty-
watnego kapitału krajowego i zagranicznego. Osłabienie inwestycji cji to bazowy parametr pozwalający określić realne znaczenie inwe-
zanotowano w analizowanym okresie tylko w 2008 r., roku świa- stycji w gospodarce. Mimo deklaracji, w latach 2016–2023 nie uda-
towego kryzysu i osłabienia koniunktury w krajach UE. Zmniej- ło się władzy doprowadzić do uzyskania wyniku na poziomie 25%,
szony napływ inwestycji zagranicznych i zmniejszenie inwestycji a nawet wyższego niż 18%. W latach 2020–2023 stopa inwestycji
krajowego sektora prywatnego rekompensowany był zwiększeniem kształtowała się na poziomie od 16,6%, 16,8%, 17%, 17,8% odpo-
inwestycji sektora publicznego, których silny wzrost nastąpił w la- wiednio. W 2023 r. średnia stopa inwestycji w całej UE kształto-
tach 2011–2012. Załamanie nakładów inwestycyjnych – spadek wała się na poziomie 22,2%, a w krajach z naszego regionu, takich
o 11,2 p. proc. – nastąpiło po paru latach dobrej koniunktury in- jak Węgry, czy Czechy stopa inwestycji osiągnęła poziom 25–26%.
westycyjnej w roku 2016, co wyraźnie było konsekwencją braku Dobry wynik z ubr. można przypisać przyspieszeniu w realizacji
zaufaniu do polityki gospodarczej i wzrostem niepewności. Kolejne projektów inwestycyjnych z poprzedniej perspektywy finansowej,
załamanie zanotowano w 2020 r. – spadek nakładów inwestycyj- stąd wzrost inwestycji publicznych. Można postawić hipotezę, że
nych o ok. 5 p. proc., spowodowany głównie pandemią i jej kon- jest to nie-do-powtórzenia w 2024 r.. Po pierwsze: brak środków
sekwencjami. Po poprawie w roku następnym, szczególnie w I kw. publicznych – deficyt budżetu i dług finansów publicznych oraz
słaby rozruch w uruchamianiu środków z nowej perspektywy fi-
nansowej; po drugie: klimat inwestycyjny i niepewność inwestorów
– rosnące koszty pracy i sytuacja na rynku pracy; koszty inwestycji
– ceny paliw i energii elektrycznej. Stąd niskie inwestycje prywat-
ne, szczególnie sektora MŚP. Prognoza UE w odniesieniu do in-
westycji publicznych przewiduje dla Polski wskaźnik na poziomie
5,1% – jeden z najwyższych w UE, natomiast dla całej UE – 3,6%,
a dla strefy euro – 3,4%. Możliwe? Ewentualnie po uzyskaniu środ-
ków z KPO, przyspieszeniu projektów finansowanych ze środków
unijnych i „uporaniu się” z deficytem budżetu.
Inflacja
Od lat inflacja nie była problemem w polskiej gospodarce. Sytu-
acja uległa zmianie w IV kw. 2020 r., gdy stopa inflacji osiągnęła
Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS za odpowiednie lata poziom 4,5%, po raz pierwszy powyżej celu inflacyjnego NBP, wy-

7