Page 17 - Branżowy Informator Gospodarczy 2019

BUDOWNICTWO

cych linii kolejowych utrudniły płynność przewozów kolejowych, wy- Budowlany rynek pracy
wołały chaos i w konsekwencji spadek popytu na przewozy kolejowe.
Wobec gwałtownego wzrostu popytu, przedsiębiorstwa budowlane Retrospektywna analiza rynku pracy w branży budowlanej pozwa-
składały oferty przetargowe w oparciu o kalkulacje sporządzane na la na wyodrębnienie paru faz cyklu zmian w zatrudnieniu. Po okresie
bazie aktualnych cen, tym bardziej, że podstawowym kryterium przy restrukturyzacji rynku budowlanego, kryzys w polskiej gospodar-
wyborze wykonawcy była cena. W ostatnich paru latach, gdy inwesty- ce (2000–2003) spowodował recesję w budownictwie, jednocześnie
cje przyspieszyły, nastąpił silny wzrost cen materiałów budowlanych, zmuszając przedsiębiorstwa budowlane do zmniejszenia zatrudnienia
znacznie wzrosły też koszty robocizny. W efekcie wielu wykonawców i restrukturyzacji. Presję na wprowadzanie zmian pogłębiała rosnąca
realizowało inwestycje „po kosztach” lub ze stratą, a coraz więcej du- na polskim runku konkurencja, bowiem liberalizacja otworzyła polski
żych firm budowlanych, w tym zagranicznych, odstępowało od kontrak- rynek budowlany dla podmiotów prywatnych, w tym zagranicznych.
tów, schodząc z budowy. Główni inwestorzy na tym rynku – GDDKiA Wyzwaniom nie tylko finansowym, związanym z koniecznością mo-
oraz PLK S.A. mają poważny problem ze znalezieniem nowych wy- dernizacji nie sprostały wszystkie podmioty – na rynku pozostały duże,
konawców, bowiem wyceny kontraktów sprzed dwóch- trzech lat nie silniejsze firmy, słabe z rynku zniknęły.
są aktualnie do utrzymania. Wszystko wskazuje, że część kontraktów Kolejna faza to okres od akcesji do UE do 2012 r., lata dobrej koniunk-
nie zostanie zrealizowana, a miliardy złotych ze środków unijnych nie tury w budownictwie, głównie za sprawą wielkich inwestycji infrastruk-
zostaną wykorzystane. Na pewną poprawę sytuacji mogą wpłynąć nie- turalnych, współfinansowanych ze środków unijnych. Kryzys w świa-
dawne zmiany prawa dotyczącego inwestycji publicznych, umożliwia- towej gospodarce nie wpłynął negatywnie na polską branżę budowlaną
jące wprowadzenie do kontraktu klauzuli waloryzacyjnej, stosowanej dzięki inwestycjom infrastrukturalnym związanym z EURO 2012. Ro-
w przypadku zmian cen materiałów i robocizny. snący popyt na usługi budowlane spowodował jednak powstanie barier
PLK S.A. deklaruje, że z 220 projektów, za kwotę 70 mld zł, zreali- w realizacji projektów inwestycyjnych, a główną stała się bariera siły
zowała 60%. GDDKiA od paru lat oddaje do użytku mniej km szybkich roboczej. Braki wykwalifikowanych pracowników, spowodowane ro-
dróg i autostrad niż planowane. Program budowy autostrad praktycz- snącym popytem na siłę roboczą, pogłębiała duża emigracja zarobkowa
nie dobiega końca – zrealizowano około 83% planowanych odcinków. do zachodnioeuropejskich państw członkowskich.
Przyspieszenia wymaga realizacja dróg ekspresowych – do października W latach 2013–2016, wraz z osłabieniem koniunktury na rynku bu-
2019 r. oddano do użytkowania 2223 km, co stanowi 37,7% długości dowlanym, zatrudnienie w budownictwie zmniejszało się rok do roku,
docelowej. osiągając w 2016 r. zatrudnienie na poziomie 79% zatrudnienia z 2012 r.
W 2017 r., po raz pierwszy od czterech lat, zatrudnienie w budownic-
Ceny produkcji budowlanej twie nieznacznie zwiększyło się i do sierpnia br. tendencja wzrostowa
Od 2017 r. produkcja budowlano-montażowa rosła, zwiększała się utrzymuje się, z rosnąca dynamiką. Przedsiębiorstwa budowlane bory-
aktywność inwestycyjna w budownictwie mieszkaniowym i niemiesz- kają się z coraz większym problemem braku siły roboczej. Według róż-
kalnym, co generowało wysoki wzrost popytu na prace budowlane. Jak nych opinii w budownictwie brakuje od 100 do 150 tys. pracowników.
na każdym rynku, ceny produkcji budowlano-montażowej kształtują Niedobór siły roboczej rekompensują tylko w części pracownicy zagra-
się pod wpływem relacji podaży i popytu – wzrost popytu powoduje niczni, głównie z Ukrainy.
wzrost cen. W budownictwie do głównych czynników ekonomicznych Fazy zmian zatrudnienia w budownictwie układają się w cykl sinu-
mających wpływ na ceny produkcji budowlano-montażowej należą pła- soidalny, obecnie rynek pracy tej branży znajduje się w fazie wzrostu.
ce i ceny materiałów budowlanych, rosnące wraz ze wzrostem popytu Nawet spowolnienie gospodarki i osłabienie koniunktury w budownic-
na usługi budowlane, bowiem przedsiębiorstwa budowlane zgłaszając twie, w warunkach dużego niedoboru siły roboczej, nie musi oznaczać
rosnące zapotrzebowanie na materiały i siłę roboczą, generują wzrost zmiany tego trendu.
kosztów robocizny i materiałów. Rynek „wchodzi” na spiralę cenową, Poczynając od 2005 r. płace w budownictwie zwiększały się rok do
samonakręcającą się do czasu osłabienia koniunktury. roku, ze zmienną dynamiką wzrostu, a wyjątkiem od tego trendu był
Taka sytuacja cenowa na rynku budowlanym utrzymywała się w la- rok 2016. Największe wzrosty płac, nawet na poziomie 15 p. proc. rok
tach 2005–2008. Osłabienie koniunktury gospodarczej powodowa- do roku, notowano w latach 2005–2008, co związane było z realizacją
ło spadek popytu na usługi budowlane, co prowadziło do spadku cen projektów infrastrukturalnych. Rosnący popyt na siłę roboczą, której
produkcji budowlano-montażowej, a tendencję tę pogłębiały malejące pozyskanie było niezbędne dla realizacji wielkich inwestycji, stał się
ceny materiałów budowlanych i robocizny. W latach 2012–2016 nastę- impulsem tworzenia atrakcyjnych płacowo miejsc pracy, a wzrostowi
pował stały, nieznaczny spadek cen produkcji budowlano-montażowej. płac sprzyjała dobra kondycja finansowa przedsiębiorstw budowlanych.
W 2017 r. zanotowano po raz pierwszy od pięciu lat zmianę trendu Osłabienie koniunktury w latach 2009–2010 spowolniło wzrost płac,
– ceny nieznacznie, ale jednak wzrosły – o 0,6 p. proc. w relacji do Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw budowlanych
2016 r. Tendencja wzrostowa, z rosnącą dynamiką, utrzymuje się nadal
– wzrost o 3,6 p. proc. w lipcu br. Przy rosnącej inflacji na poziomie 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019*
2,9 p. proc. w lipcu br. oznacza to, że realny wzrost cen produkcji bu- Liczba zatrudnionych w tys. 444 410 386 383 387 410 423
dowlano-montażowej jest niewielki. Źródło: opracowane na podstawie danych GUS.
* Dane za okres I–VI 2019 r.

Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS. Źródło: opracowane na podstawie danych GUS.
* Dane za 2019 r. dotyczą lipca. * Dane za 2019 r. dotyczą okresu I–VI 2019 r.

17