Page 28 - Konstrukcje Stalowe Nr 141
P. 28
Prawo
Rażąco niska cena po nowelizacji
Zdarza się, że ustawodawca podejmuje walkę z określoną patolo- Żądanie wyjaśnień
gią prawa, próbując ją wyeliminować albo chociaż ograniczyć.
Taki jest też cel niektórych przepisów, które znalazły się w przyjętej Nowe przepisy mają wprowadzić istotne zmiany właściwie w każ-
właśnie przez Sejm nowelizacji ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. dym aspekcie udzielania zamówień publicznych, w tym w zakresie
Prawo zamówień publicznych (tj. Dz.U. z 2015 r., poz. 2164, ze zwalczania praktyki wskazywania przez wykonawców rażąco ni-
zm.; dalej: Ustawa Pzp). Mowa tutaj o ustawie z dnia 13 maja skiej ceny w ofercie składanej w ramach postępowania o udzielenie
2016 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych i niektó- zamówienia publicznego. Zmianie ma ulec art. 90 Ustawy Pzp. Na
rych innych ustawach (dalej: Nowelizacja ustawy Pzp; data ustawy początku wskażmy, że w związku z istotną zmianą w zakresie kry-
może ulec zmianie, w przypadku wprowadzenia poprawek przez teriów oceny ofert zamawiający będzie mógł oceniać nie tylko, czy
Senat). Wdraża ona dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady cena jest rażąca niska, ale także, czy rażąco niski jest koszt – jeżeli
2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicz- ten będzie kryterium oceny ofert.
nych (uchylająca dyrektywę 2004/18/WE) oraz dyrektywę Parla-
mentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. Art. 90 ust. 1 Ustawy Pzp po nowelizacji określać ma klauzu-
w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sekto- lę ogólną wskazującą sytuacje, w których zamawiający powinien
rach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych zwrócić się do wykonawcy o udzielenie wyjaśnień w zakresie ra-
(uchylająca dyrektywę 2004/17/WE). żąco niskiej ceny – pozostawiając w tym przypadku do oceny za-
mawiającego, czy cena taka wydaje się mu rażąco niska w stosunku
Nowelizacja do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami okre-
W „Konstrukcjach Stalowych” 3(134) 2015 pisaliśmy, że w za- ślonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych prze-
mówieniach publicznych można spotkać się ze zjawiskiem dumpin- pisów. Obok tego zmodyfikowane przepisy mają określać sytuacje,
gu cenowego, a „w ramach rywalizacji wykonawców o udzielenie w której zamawiającemu nie służy już tego rodzaju swoboda in-
zamówienia publicznego niektórzy z nich posuwają się do złożenia terpretacyjna i powinien on niejako z automatu wszcząć stosowną
oferty z rażąco niską ceną”. Ostatnio omówiliśmy już w związku procedurę wyjaśniającą. Tyczy się to sytuacji, w której cena cał-
z Nowelizacją ustawy Pzp kwestię planowanych zmian w zakresie kowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówie-
kryterium ceny. Jak już wskazaliśmy nowelizacja ta została przyjęta nia powiększonej o należny podatek od towarów i usług (ustalonej
w trakcie 18 posiedzenia Sejmu, w dniu 13 maja 2016 r. Następ- przed wszczęciem postępowania przez zamawiającego) lub średniej
nie uchwalona ustawa została skierowana do Senatu, gdzie nadano arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert. Wówczas zamawia-
jej już numer druku senackiego (174). Niestety, Senat nie zajął się jący nie musi zwrócić się o udzielenie wyjaśnień tylko wówczas,
Nowelizacją ustawy Pzp w trakcie posiedzenia, które odbyło się gdy przedmiotowa rozbieżność wynika z oczywistych okoliczno-
18–19 maja 2016 r. i najszybciej zrobi to w trakcie 19 posiedzenia, ści, które nie wymagają wyjaśnień. Co istotne, nowe przepisy mają
które będzie miało miejsce 8–9 czerwca 2016 r. Zgodnie z porząd- dopuścić możliwość zwrócenia się przez zamawiającego do wyko-
kiem obrad tego posiedzenia, nowelizacja ustawy Pzp ma być roz- nawcy o udzielenie wyjaśnień także wówczas, gdy cena całkowi-
patrywana w dniu 8 czerwca 2016 r. jako pierwszy punkt porządku ta oferty będzie niższa o co najmniej 30% od wartości przedmiotu
obrad. Wcześniej zajmie się nią senacka Komisja Gospodarki Naro- zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
dowej i Innowacyjności. która zostanie ustalona przez zamawiającego po wszczęciu postę-
powania, z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po tym
Podkreślić warto, że wyżej wskazane dyrektywy powinny zostać wszczęciu i wpływają na ustalenie wartości przedmiotu zamówie-
wdrożone do polskiego porządku prawnego do 18 kwietnia 2016 r., nia, takich jak chociażby istotna zmiana cen rynkowych.
co nie nastąpiło. W konsekwencji w polskim rynku zamówień pu-
blicznych, przy zamówieniach powyżej progów unijnych, mamy W tym miejscu warto zaznaczyć, że „prawo do żądania wyjaśnień
w tym momencie istotny problem z tak zwanym obowiązkiem bez- w celu zbadania, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
pośredniego stosowania dyrektywy. Jak można przeczytać w komu- do przedmiotu zamówienia stanowi wyłączną kompetencję zama-
nikacie Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącym obowiązywania wiającego jako podmiotu, który prowadzi postępowanie o udziele-
dyrektywy 2014/24/UE oraz dyrektywy 2014/25/UE z dnia 26 lute- nie zamówienia publicznego. Brak jest jakichkolwiek podstaw do
go 2014 r. „w świetle zasady bezpośredniej skuteczności dyrektyw, uznania, że na decyzję zamawiającego w tym zakresie mogą mieć
uprawnienia przyznane jednostkom przez prawo unijne mogą być wpływ wykonawcy” (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia
powoływane przed organami krajowymi w celu ich wykonania, o ile 8 stycznia 2014 r., sygn. akt: X Ga 652/13).
zostaną spełnione wszystkie wymienione niżej warunki:
a) przepisy dyrektywy są precyzyjne i bezwarunkowe; Zakres wyjaśnień
b) z norm dyrektyw wynikają prawa jednostek wobec państwa;
c) u płynął termin implementacji dyrektywy przez dane państwo Art. 90 ust. 1 Ustawy Pzp zawiera szczegółowe wyliczenie
okoliczności, które powinny być przedmiotem udzielanych przez
członkowskie, a jej normy nie zostały implementowane albo im- wykonawcę na żądanie zamawiającego wyjaśnień w zakresie ra-
plementacja jest nieprawidłowa”. żąco niskiej ceny. Niemniej tego rodzaju wyliczenie nie może być
Przesłanki te można uznać za spełnione w przypadku wielu prze- uznane za czysto informacyjne, i w związku z tym nie pozostawia
pisów dyrektyw. Może to komplikować przeprowadzanie postępo- instytucjom zamawiającym swobody przy ustalaniu, jakie są istot-
wań o udzielenie zamówień publicznych powyżej progów unijnych ne okoliczności, które należy wziąć pod uwagę, zanim odrzucona
w pełni zgodnie z prawem zamówień publicznych. Należy pamię- zostanie oferta jawiąca się jako rażąco niska” (wyrok Trybunału
tać, że prawidłowość przeprowadzenia takiego postępowania kon- Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 marca 2012 r., sygn.
trolowana jest nie tylko w ramach postępowania o udzielenie zamó- akt: C-599/10, SAG ELV Slovensko a.s., FELA Management AG,
wienia publicznego i ewentualnie kontroli przeprowadzanej przez ASCOM (Schweiz) AG, Asseco Central Europe a.s., TESLA Strop-
Urząd Zamówień Publicznych, ale także – w przypadku udzielenia kov a.s., Autostrade per l’Italia SpA, EFKON AG, Stalexport Au-
zamówienia publicznego współfinansowanego z budżetu unii euro- tostrady SA v. Úrad pre verejné obstarávanie). Dlatego istotna jest
pejskiej – przez właściwe instytucje pośredniczące i zarządzające. zmiana, która ma dokonać się w treści art. 90 ust. 1 po wejściu w ży-
28
sierpień 2016 4(141)
