Page 33 - Konstrukcje Stalowe Nr 144
P. 33
PRAWO W obszarze ich zainteresowania powinno leżeć niedopusz-
czenie do zastosowania przez wierzycieli art. 299 k.s.h. jako
Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. podstawy zaspokojenia swojego roszczenia. Wydaje się jednak,
za zobowiązania spółki że nie należy ten artykuł traktować w sposób rozszerzający.
Trzeba pamiętać o tym, że spółka z.o.o. jest spółką kapitałową
Jak wskazuje art. 299 § 1 k.s.h., w przypadku, gdy egzekucja i jako taka posiada osobowość prawną, czyli jest podmiotem
z majątku spółki okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu całkowicie odrębnym od swoich wspólników. Założeniem tego
odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania swoim majątkiem rodzaju spółek jest właśnie wyłączenie osobistej odpowiedzial-
osobistym. Powyższy przepis uwzględnia znaną m.in. z prawa ności wspólników i możliwość zaspokojenia swojego roszcze-
amerykańskiego konstrukcję tzw. przekłucia welonu korporacyj- nia przez wierzycieli tylko z majątku spółki. W tym wypadku
nego (piercing the corporate veil). W polskim systemie prawnym następuje wyjątkowe przełamanie tej zasady, dlatego osobista
instytucja ta dotyczy tylko w ograniczonym zakresie spółki z o.o. odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki
powinna być traktowana jako wyjątek.
Znaczenie omawianego wyżej przepisu polega na tym, że
przeciwdziała on lub ściślej mówiąc ogranicza skutki faktycz- Wyłączenie odpowiedzialności członków zarządu
nego wyłączenia odpowiedzialności za zobowiązania spółki
w sytuacji, gdy członkowie jej zarządu doprowadzą spółkę do Pomijając możliwość obrony członków zarządu poprzez wy-
sytuacji powodującej brak możliwości zaspokojenia się przez kazanie, że egzekucja z majątku spółki byłaby skuteczna i wie-
wierzycieli z jej majątku. rzyciel nie dochował należytej staranności na etapie postępowa-
nie egzekucyjnego, zgodnie z paragrafem drugim omawianego
Paragraf pierwszy omawianego artykułu wymaga wykaza- artykułu, członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialno-
nia przez wierzyciela, że egzekucja z majątku spółki okazała ści osobistej, jeżeli udowodni jedną z trzech okoliczności: wyka-
się bezskuteczna. Przesłanka ta została opisana przez ustawo- że on, że we właściwym czasie zgłoszono upadłość lub wszczęto
dawcę w sposób ogólny i spotkała się ona jak dotychczas z bar- postępowanie układowe, niedokonanie takich czynności nastą-
dzo bogatym orzecznictwem sądownictwa oraz komentarzami piło bez jego winy, pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie
przedstawicieli doktryny. Dość powszechnie uznawany jest upadłości oraz braku wszczęcia postępowania układowego wie-
pogląd, iż art. 299 k.s.h. odnosi się do wszelkich form egzeku- rzyciel nie poniósł szkody (art. 299 § 2 k.s.h.).
cji prowadzonej zarówno na podstawie przepisów postępowa-
nia cywilnego, jak i przepisów o postępowaniu egzekucyjnym Kwestią szczególnie problematyczną w kwestii wskazanego
w administracji. W orzecznictwie i literaturze powszechnie wyżej przepisu, z praktycznego punktu widzenia, jest osobista
przyjęta jest liberalna wykładnia tej przesłanki, utożsamiająca odpowiedzialność członka zarządu w przypadku, gdy w związ-
bezskuteczność egzekucji z niebudzącą wątpliwości nieściągal- ku z podziałem zadań w zarządzie nie mieli w ogóle do czynie-
nością wierzytelności od samej spółki, tzn. stanem, w którym nia z dokumentacją spółki i z tego powodu nie byli w stanie
z okoliczności sprawy wynika niezbicie, że spółka nie ma ma- ocenić kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Część przedsta-
jątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie swojej wicieli nauki prawa opowiada się za wyłączeniem w takiej sy-
należności . Bezskuteczność musi się odnosić nie tylko do czę- tuacji odpowiedzialności takiego członka zarządu. Jednakże
ści majątku, lecz do wszystkich aktywów jakie posiada spółka. większość doktryny oraz Sąd Najwyższy (m.in. w wyroku z dnia
W wyroku z dnia 20 października 2005 r. (sygn. akt: II CK 152/05) 4 kwietnia 2000 r. o sygn. akt: V CKN 10/00) przychylają się do
Sąd Najwyższy wskazał, iż przesłanka odpowiedzialności poglądu przeciwnego wskazując, iż ciężko sobie wyobrazić sy-
członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania spółki, w postaci tuację, w której członek zarządu jest pozbawiony, nawet przy
bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce, oznacza bezsku- ścisłym podziale kompetencji w ramach zarządu, informacji
teczność egzekucji z całego majątku spółki. Jest oczywiste, że o podstawowych sprawach spółki, do jakich należy zaliczyć
jeżeli spółka posiada majątek, z którego może być zaspokojone wiedzę o ogólnym chociażby stanie finansowym spółki.
roszczenie wierzyciela, nie zachodzi potrzeba subsydiarnego
zaspokajania się wierzyciela z majątku członka zarządu spół- Podsumowanie
ki. W takim wypadku art. 299 k.s.h. nie przyznaje wierzycielowi
legitymacji do wytoczenia powództwa przeciwko członkowi Przy zawieraniu umów przez spółkę z ograniczoną odpowie-
zarządu spółki. Wykazanie przez członków zarządu, iż istnieje dzialnością w ramach pozyskiwania finansów z funduszy eu-
majątek spółki, do którego wierzyciel spółki nie skierował egze- ropejskich należy mieć na uwadze wskazane wyżej przesłanki
kucji uniemożliwia uznanie, iż egzekucja ta była bezskuteczna, osobistej odpowiedzialności członków zarządu spółki za jej
a w konsekwencji przypisanie odpowiedzialności za zobowią- zobowiązania. Taka odpowiedzialność stanowi istotne zabez-
zania spółki członkom jej zarządu. pieczenia dla wierzycieli, gdyż nawet w przypadku zawarcia
umowy z nieuczciwym kontrahentem wierzyciel wciąż posia-
Zanim wierzyciel wystąpi z roszczeniem przeciwko członkom da gwarancję, iż nawet ukrycie majątku przez daną spółkę nie
zarządu, musi więc dysponować tytułem egzekucyjnym prze- spowoduje zamknięcia wszystkich dróg do dochodzenia jego
ciwko spółce. Dotyczy to również tych wypadków, gdy wszczę- wierzytelności.
cie postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce z oczywi-
stych względów byłoby niezasadne. Oznacza to, że członkowie Od redakcji: Jesteśmy otwarci na wszelkie głosy naszych Czytelników
zarządu będą wyłączeni od odpowiedzialności w wypadku, dotyczące zjawisk zakłócających prawidłową rywalizację
jeżeli wierzyciel powołując się na bezskuteczność egzekucji na rynku między przedsiębiorstwami.
z majątku spółki, nie przedstawi tytułu egzekucyjnego, uzyska-
nego we wcześniejszym odrębnym postępowaniu. 1) A. Kidyba, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2001,
s. 797.
Przepisy k.s.h. traktują członków organów spółek w spo-
sób bardziej surowy niż wspólników nie piastujących takiego 2) A. Karolak, Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki
stanowiska. Przy interpretacji przepisów wychodzi się z zało- z o.o. na podstawie art. 299 KSH, Pr. Spół. 2002, Nr 9, s. 22.
żenia, że skoro dana osoba została powołana na członka za-
rządu (czyli organ prowadzący sprawy spółki i reprezentujący 3) Przepis art. 298 KH jako podstawa prawna odpowiedzialności członków za-
ją wobec osób trzecich), to powinna ona dokładać wszelkich rządu spółki z o.o., Rejent 1999, Nr 9, s. 86.
możliwych starań, by interesy były prowadzone przez spółkę
w sposób prawidłowy. 4) M.in. A. Kidyba, op. cit., s. 804.
1/144 KONSTRUKCJE STALOWE 33
02.2017
